#ŚLADAMI ZNANYCH LUBLINIAN
August i Juliusz Vetterowie
Przy ulicy Bernardyńskiej mieści się charakterystyczny budynek. Jest to Zespół Szkół im. Augusta i Juliusza Vetterów. Budynek został wybudowany w latach 1904-1906 w stylu neogotyckim. Początkowo była to siedziba Szkoły Handlowej Zgromadzenia Kupców Miasta Lublina. Budowa została sfinansowana przez miejscowych kupców oraz przemysłowców, na czele z braćmi Augustem i Juliuszem Vetterami. W 1927 roku zgromadzenie uchwaliło, aby szkole nadać imię jej zasłużonych finansatorów. Na przełomie XIX i XX wieku rodzina Vetterów miała znaczące wpływy na rozwój Lublina. Szczególnie zasłużoną osobą z rodu Vetterów Był Karol Rudolf Vetter, piwowar oraz przedsiębiorca pochodzący z Poznania. Wykupił od miasta klasztor Reformatorów, w którego miejscu uruchomiono destylarnię, a także browar warzący pierwsze w Polsce piwo typu bawarskiego. Karol był także znany ze swojej dobroczynności i pobożności. Po jego śmierci w prasie ukazał się nekrolog: „Zmarły może służyć za godny naśladowania wzór pracy i wytrwałości, przymiotów nader rzadkich u nas. Doszedłszy do znacznego majątku, pozostawił go krajowi i krajowcom dostarczył pracy”. Jego synowie mnożyli jego majątek oraz zwiększali wpływy w Lublinie. Rodzina Vetterów pochowana jest w ewangelickiej części cmentarza przy ulicy Lipowej.
Henryk Wieniawski
Henryk Wieniawski urodził się 10 lipca 1835 roku w Lublinie. Był wirtuozem skrzypiec oraz kompozytorem. Swoją edukację muzyczną rozpoczął już jako mały chłopiec, początkowo pomagała mu w tym jego matka. Z biegiem czasu postanowił zacząć studia w Konserwatorium Paryskim. Już za dziecka był rozpoznawalny wraz z bratem Józefem, z którym występował w całym Imperium Rosyjskim, a także w wielu krajach europejskich. Na jego cześć w Lublinie przy ulicy Marii Curie-Skłodowskiej 5 w 1978 roku z inicjatywy Towarzystwa Muzycznego w Lublinie powstał jego pomnik, którego autorem był Janusz Pastwa.
Hieronim Łopaciński
Hieronim Rafał Łopaciński urodził się 30 września 1860 roku w Ośnie Górnym. Był językoznawcą, etnografem oraz historykiem Lublina. Należał jako członek do Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie. W 1884 roku trafił do Lublina i rozpoczął pracę w gimnazjum. Głównie zajmował się gwarami i obrzędami ludowymi, bibliologią oraz historią Lublina. Łopaciński przyczynił się do powstania Muzeum Ludowego oraz Biblioteki Publicznej w Lublinie. Zginał 24 sierpnia 1906 roku w nieszczęśliwym wypadku drogowym.
Początki biblioteki sięgają aż 1907 roku. W uznaniu jego zasług powołano Towarzystwo Biblioteki Publicznej, któremu nadano jego imię. Hieronim po śmierci pozostawił ponad 11 tysięcy tomów książek, rycin, rękopisów, a także atlasów, które wykupiono i umieszczono w nowo powstałej bibliotece. Obecnie posiada ona księgozbiór liczący aż 480 tysięcy egzemplarzy i mieści się przy ulicy Narutowicza 4.
Wincenty Pol
Wincenty Pol urodził się w 1807 roku w domu przy ulicy Grodzkiej 7. Mieszkał w nim aż do wyjazdu rodziny w 1812 roku. Pol z pochodzenia nie był Polakiem, ale mimo to był wielkim patriotą. Brał udział we wszelkiego rodzaju powstaniach i w uznaniu zasług na polu walki został odznaczony Orderem Virtuti Militari. Jest on znany ze swojej twórczości literackiej, w szczególności z romantycznej poezji i prozy. W swoich pracach inspirował się Wolfgangiem Goethem, Friedriechem Schillerem, G. G. Byronem oraz Mickiewiczem. W 1849 r. został mianowany profesorem nadzwyczajnym „geografii powszechnej, fizycznej i porównawczej” na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie objął pierwszą w Polsce, a drugą na świecie (po berlińskiej) katedrę geografii.
Jan Kochanowski
Jan Kochanowski, czyli najwybitniejszy polski poeta okresu renesansu wielokrotnie odwiedzał Lublin. Dzięki wstawiennictwu biskupa Filipa Padniewskiego został on jednym z sekretarzy królewskich na dworze króla Zygmunta II Augusta. Brał udział, w przygotowaniach oraz obradach sejmu lubelskiego, na którym zawarto unię polsko-litewską. Kochanowski był także związany z dworem Jana Firleja, wojewody lubelskiego, którego rodzinie poświęcił wiele poematów. Zmarł w Lublinie 22 sierpnia 1594 roku. Na jego cześć stworzono pomnik znajdujący się na skwerze tuż obok kościoła pw. Wniebowzięcia NMP Zwycięskiej. Pomnik został ufundowany z okazji 400-lecia urodzin Jana Kochanowskiego. Podczas II wojny światowej został ukryty przez mieszkańców, z powodu nakazu jego zniszczenia.
Józef Czechowicz
Józef Czechowicz urodził się 15 marca 1903 w Lublinie. Przez wielu określany jest jako jeden z najbardziej oryginalnych poetów swojego okresu. Jego wiersze ukazywały obraz sielankowej wsi i prowincji. Poeta w swojej twórczości inspirował się folklorem. W poezji Czechowicza można było także spotkać wszelkiego rodzaju katastroficzne wizje. Postać poety zajmuje wyjątkowe miejsce w historii miasta, ponieważ urodził się w nim i tragicznie zginął podczas bombardowań 9 września 1939 roku. Na jego cześć przy ulicy Złotej 3 powstało Muzeum Literackie jego imienia. Doczekał się również swojego pomniku oraz placu. Mieści się on między budynkiem Poczty Głównej a klasztorem Kapucynów, ponieważ było to miejsce, gdzie poeta zginął. Pomnik został odsłonięty w 30 rocznicę tragicznej śmierci poety.
Maria Skłodowska-Curie
Maria Skłodowska-Curie urodziła się 7 listopada 1867 roku w Warszawie. Była polską uczoną zajmującą się fizyką oraz chemią. W 1891 roku Maria wyjechała z Polski aż do Paryża, w celu podjęcia studiów na Sorbonie, ponieważ w XIX wieku na ziemiach Królestwa Polskiego kobiety nie mogły studiować. Była prekursorką radiochemii, rozwinęła teorię promieniotwórczości, a także z jej inicjatywy prowadzono badania nad leczeniem raka za pomocą promieniotwórczości. Na początku XX wieku w 1903 roku, po raz pierwszy została wyróżniona Nagrodą Nobla, wraz z mężem Piotrem, za badania nad promieniotwórczością. Kolejny raz została ją nagrodzona w 1911 roku, tym razem za odkrycie dwóch nowych pierwiastków radu i polonu. Jest jedyną kobietą i jedyną uczoną, która otrzymała Nobla w dwóch różnych dziedzinach nauk przyrodniczych. Zmarła 4 lipca 1934 roku, z powodu nadmiernego przebywania w środowisku z nadmiernym promieniowaniem.
Aleksander Zelwerowicz
Aleksander Zelwerowicz urodził się 14 sierpnia 1877 roku w kamienicy przy rynku na Starym Mieście. Jest uważany za jednego z najwybitniejszych polskich aktorów i reżyserów w historii. Ukończył Klasę Dykcji i Deklamacji oraz Szkołę Handlową Kronenberga w Warszawie. W młodości jako amator zadebiutował w Komedii omyłek Szekspira w teatrze ogródkowym. Po rocznym pobycie oraz studiach w Genewie w 1899 roku znalazł się w Łodzi, w zespole Michała Wołowskiego. Prowadził tutaj stałą scenę teatralną “Victoria”. Można powiedzieć, że był to pierwszy w pełni zawodowy debiut aktorski Aleksandra Zelwerowicza. Wraz z nabraniem doświadczenia aktor rozszerzył swój repertuar o role dramatyczne, nasycone ironią i sarkazmem. Jego najbardziej ceniony okres twórczości teatralnej przypada na lata 1920/1921, kiedy był dyrektorem Teatru Miejskiego w Łodzi. Zmarł 18 czerwca 1955 roku w Warszawie.
Sebastian Klonowic
Sebastian Fabian Klonowic urodził się 1545 roku w Sulmierzycach. Był to polski poeta, kompozytor, a także wykładowca na Akademii Zamojskiej. Sebastian całe swoje dorosłe życie w kręgu wyznaczonym przez trzy miasta: Lublin, Lwów i Zamość. Około 1573 roku Sebastian osiedlił się w Lublinie i rozpoczął w nim karierę urzędniczą w kancelarii miejskiej. Twórczość Klonowica stoi na pograniczu dwóch epok literackich – renesansu i baroku. Zaliczany jest do nurtu poezji mieszczańskiej ze względu na pochodzenie, a także doświadczenia życiowe. Zadebiutował tłumaczeniem łacińskiego dzieła Klemensa Janickiego, które wydano w 1576 roku. Z inspiracji Jana Zamoyskiego w 1895 roku został mianowany na kierownika szkoły w Zamościu. Zmarł 29 sierpnia 1602 roku w szpitalu św. Łazarza w Lublinie.
Romuald Lipko
Romuald Lipko urodził się 3 kwietnia 1950 roku w Lublinie. Był polskim kompozytorem I multiinstrumentalistą. Ukończył podstawową szkołę muzyczną, natomiast z liceum muzycznego został wydalony za udział w programie telewizyjnym. Wraz z Andrzejem Szczodorowskim w 1966 roku założył zespół TRAMP, który działa przy Domu Kultury WSK w Świdniku. Następnym etapem w jego życiu było założenie zespołu Budka Suflera w 1974 roku oraz przejęcie roli lidera 4 lata później, po odejściu Krzysztofa Cugowskiego. Sukcesem muzycznym był występ w nowojorskiej Carnegie Hall. Zmarł 6 lutego 2020 roku w Lublinie, po ponad półrocznej walce z chorobą.
Beata Kozidrak
Beata Kozidrak urodziła się 4 maja 1960 roku w Lublinie. Jest polską piosenkarką, autorką tekstów i kompozytorką. Swoją działalność muzyczną rozpoczęła już w latach 70 od amatorskich występów z bratem Jarosławem, z którym w 1978 roku założyli zespół Bajm. Po kilku wygranych lokalnych przeglądach wystąpili z utworem „Piechotą do lata” w konkursie „Debiutów” w ramach 16. Krajowego Festiwalu Piosenki w Opolu, po którym rozpoczęli ogólnokrajową karierę. W tym okresie odrzuciła propozycję zostania chórzystką Maryli Rodowicz, jednocześnie po ukończeniu liceum nie kontynuowała nauki, woląc skupić się na działalności scenicznej. Równorzędnie z graniem w zespole kontynuowała działalność solową. W 1989 nagrała piosenkę „Hurry My Love”, za którą otrzymała Grand Prix na Midnight Sun Song Festival w Lahti. Na początku września 2021 została zatrzymana przez policję podczas prowadzenia pojazdu pod wpływem alkoholu. 29 października została skazana na sześć miesięcy prac społecznych, zakaz prowadzenia samochodu przez 5 lat i 10 tys. zł grzywny. Sytuacja została uznana za jeden z największych kryzysów biznesowych w polskich mediach w 2021.
